خداوند را شاکریم که توفیق حاصل شد چاپ دوم کتاب رله و حفاظت (رله زیمنس) را آماده کنیم. چاپ اول این کتاب در تیرماه 1399 انجام شد که با استقبال بینظیر مهندسین عزیز برق کشورمان مواجه شد و در مدت کمتر از 4 ماه کلیه 500 نسخه آن به فروش رفت. امیدواریم چاپ دوم این کتاب کاربردی هم مورد استقبال و استفاده مهندسین برق قرار بگیرد.

در چاپ دوم مطالب بیشتری به کتاب اضافه شده از جمله حفاظتهای مربوط به ژنراتور و فانکشن های جانبی رله دیستانس مثل پاورسوئینگ، STUB، SOTF ... که در چاپ اول وجود ندارد. در فهرست کتاب که در ذیل آمده، عنوان های با رنگ سبز، جدید هستند.

 

این کتاب برای دانشجویان و مهندسان برقی که علاقه دارند وارد حوزه رله و حفاظت (رلیاژ) شده و در این زمینه متخصص شوند نوشته شده است. تفاوت این کتاب با دیگر کتب رله و حفاظت کاربردی بودن آن در صنعت می­باشد. چون کلیه مطالب کتاب از کاتالوگ‌ها ­و كتاب‌هاي راهنماي رله زیمنس استخراج و ترجمه شده که این مدارک مرجع معتبری در حوزه رله و حفاظت بوده و رله زیمنس هم از پرکاربردترین رله­ها در صنعت می­باشد. بعد از یادگیری مطالب این کتاب شما با فانکشن­های کلیه رله‌های حفاظتی از جمله زیمنس، اشنایدر، ومپ، مایکوم، ABB، GE و... آشنا خواهید شد. چون اساس کارکرد حفاظت‌ها در همه رله­ها با برندهای مختلف یکسان هست و همگی از یک استاندارد پیروی می‌کنند. به‌عنوان مثال حفاظت اضافه جریان مطابق استاندارد با کد ANSI شماره‌‌های 50 و 51 شناخته می‌شود و فرمول­های آن در استانداردهای IEC و IEEE ذکر شده و در کلیه رله­ها با برند‌های مختلف می­توان حفاظت اضافه جریان را مطابق با این استانداردها تنظیم نمود.

چرا یک مهندس برق باید رله و حفاظت بداند؟

هر مهندس برق پس از فارغ­التحصیلی از دانشگاه برای وارد شدن به صنعت برق لازم است رله و حفاظت را یاد بگیرد. چون درصورت اشتغال در شرکت­های برق منطقه­ای و توزیع و یا صنایع با تجهیزاتی مانند تابلو، ترانسفورماتور، ژنراتور، موتور، کابل و خط سر و کار دارد که این تجهیزات بسیار گران قیمت هستند و برای حفاظت آنها لازم است از رله­های حفاظتی استفاده شود و دانستن اینکه هر تجهیز به چه حفاظت­هایی نیاز دارد و این حفاظت­ها چگونه کار می‌کنند وظیفه مهندس برق است. به‌عنوان مثال برای حفاظت ترانسفورماتور از رله دیفرانسیل و برای حفاظت خط از رله دیستانس استفاده می‌شود.

چگونه یک مهندس برق می‌تواند وارد حوزه رلیاژ (رله و حفاظت) شود؟

کلیه شرکتهای برق منطقه­ای و توزیع و همچنین صنایع واحدی به‌نام رلیاژ دارند که فقط افرادی که متخصص رله و حفاظت هستند در آن کار می‌کنند. برای اینکه یک مهندس برق بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه بتواند وارد کار رلیاژ شود باید ابتدا با اصول رله و حفاظت آشنا شود. سپس نحوه کار با نرم­افزار رله­های حفاظتی برند‌های بزرگ و معتبر را یاد بگیرد(مثل زیمنس، اشنایدر، ABB...) و در مرحله بعد به تست رله مسلط شود. لازم به ذکر است پیش نیاز یادگیری رله و حفاظت، تسلط داشتن به نقشه‌خوانی تابلوهای LV وMV  و یا نقشه­خوانی پست­های فشارقوی است (بسته به اینکه محل کار صنایع یا شرکت­های برق منطقه­ای باشد) که آموزش آن در سایت موجود است:

آموزش نقشه خوانی تابلوهای LV و MV

آموزش نقشه خوانی پست فشارقوی

این کتاب اصول کارکرد فانکشن های حفاظتی رله­ها را توضیح داده و برای يادگيري بيشتر می­توانید پس از اتمام این کتاب بسته آموزش رله و حفاظت (رله زیمنس) و همچنین فیلم وبینار رله و حفاظت را از سایت تهیه نمایید:

آموزش رله و حفاظت (رله زیمنس)

فیلم وبینار رله و حفاظت (رله زیمنس)

همچنین آموزش نرم‌افزار رله‌های حفاظتی و تست رله نیز در سایت وجود دارد:

آموزش نرم افزار رله زیمنس (DIGSI4)

آموزش نرم افزار رله اشنایدر (SEPAM)

آموزش نرم افزار رله مایکوم (EASERGY STUDIO)

آموزش نرم افزار رله ومپ (VAMPSET)

آموزش تست تئوری رله های حفاظتی

آموزش تست عملی رله های حفاظتی با دستگاه امیکرون

آموزش نرم‌افزار سایر رله‌ها نیز در آینده تهیه و در سایت قرار داده خواهد شد. 

چرا می­توانید به مطالب این کتاب اعتماد کنید؟

چون کلیه مطالب این کتاب ترجمه کاتالوگ­ها و كتاب­های‌ راهنماي رله زیمنس هستند و همانطور که می­دانید رله زیمنس از معتبرترین برندهای رله­های حفاظتی می­باشد و مدارک آن نیز مرجع معتبری در حوزه رله و حفاظت هستند. من نیز سابقه بیش از 23 سال فعالیت در صنعت برق در زمینه تنظیم، پیکربندی، برنامه‌نویسی و تست انواع رله­های حفاظتی با برندهای مختلف را دارم و با استفاده از تجربیاتی که در این مدت کسب نمودم سعی کردم مطالب کتاب را با دید کاربردی تهیه نمایم. از سال 1376 الی 1386 در شرکت الکتروکویر سازنده تابلوهای LV وMV تحت لیسانس زیمنس آلمان، مدیریت واحد کنترل کیفیت را به عهده داشتم و دوره­های رله­های حفاظتی را در این شرکت و همچنین شرکت زیمنس آلمان گذراندم و از سال 1386 به بعد نیز تاکنون در زمینه تست و راه اندازی پست­های برق LV،  MVو HV فعالیت دارم. همچنین در جهاددانشگاهی یزد نیز تدریس می­کنم و مدرس پکیج­های آموزشی در گروه آموزشی روژبین هستم.

تصمیم به نوشتن کتاب

بعد از اینکه بسته آموزش رله و حفاظت را بصورت فیلم تهیه کردم دوستان زیادی که این آموزش را دیده بودند پیشنهاد تهیه مطالب این بسته کاربردی را بصورت کتاب مطرح کردند تا بجای یادداشت برداری از فیلم­ها از این کتاب استفاده کنند از طرفی بعد از آموزش نقشه خوانی تاکنون بیشترین استقبال از آموزش رله و حفاظت شده است. به همین دلیل تصمیم گرفتم مهمترین مطالب مهم بسته آموزشي فوق را  بصورت کتاب تهیه کنم و در صورتیکه علاقمندان پس از مطالعه این کتاب تمایل داشتند مباحث رله و حفاظت را بيشتر یاد بگیرند می‌توانند این بسته را تهیه کنند. چون در بسته آموزش رله و حفاظت نمودارها و شكل‌هاي اين كتاب به طور مفصّل توضيح داده شدند و در صورتیکه بخواهند نرم‌افزار رله­ها را نیز یاد بگیرند می‌توانند پکیج آموزش نرم­افزار رله­ها را پس از اتمام این کتاب تهیه کنند. از طرفی قیمت این کتاب کمتر از بسته آموزشی است و برای دانشجویان و مهندسین برق تهیه آن راحت­تر بوده و در نتیجه افراد بیشتری می‌توانند از کتاب استفاده کنند.

 

فهرست مطالب کتاب

فصل 1: مقدمه

1ـ1: معرفي رله‌های زیمنس

فصل 2: حفاظت‌هاي جرياني، ولتاژي و فركانسي

2-1: حفاظت اضافه جریان

2-2: حفاظت اضافه جریان جهتی

2-3: حفاظت ولتاژی

2-4: حفاظت توالی منفی

2-5: حفاظت موتور

2-6: حفاظت اضافه بار

2-7: حفاظت خطاي زمين

2-8: حفاظت اتوریکلوز

2-9: حفاظت سنکرون

2-10: حفاظت‌های توان، فرکانسی و خطای داخلی سیم پیچ

2-11: حفاظت‌های کاهش شار و اضافه شار

2-12: حفاظت خطای زمین 90% استاتور

2-13: حفاظت خطای زمین 100% استاتور با هارمونیک سوم

2-14: حفاظت خطای زمین 100% استاتور با تزریق ولتاژ HZ20

2-15: حفاظت خطای زمین روتور

2-16: حفاظت خطای زمین روتور حساس

فصل 3: حفاظت دیفرانسیل

3-1: حفاظت دیفرانسیل امپدانس بالا

3-2: حفاظت خطاي زمين محدود شده

3-3: حفاظت‌‌های دیفرانسیل موتور، ژنراتور و ترانس

3-4: حفاظت دیفرانسیل باسبار

3-5: حفاظت دیفرانسیل خط

فصل 4: حفاظت دیستانس

4ـ1: حفاظت ديستانس

2-4: حفاظت دیستانس با مشخصه مهو (MHO)

3-4: تابع های حفاظت دیستانس

1-3-4: شناسایی نوسان توان ((Power Swing detection

2-3-4: قفل نوسان توان(Power Swing Blocking)

3-3-4: شناسایی محدوده خارج از نوسان توان (Out of step)

4-3-4: وصل کلید بر روی خطا (SOTF)

5-3-4: استاب پروتکشن(Stub protection)

6-3-4: تعیین محل خطا ( (Fault locator

7-3-4: نظارت بر ترانس جریان (CTS)

8-3-4: تشخیص پارگی سیم (Broken wire)

9-3-4: نظارت بر ترانس ولتاژ(VTS)

10-3-4: خطای فیوز(Fuse failure)

(عنوان های با رنگ سبز، جدید هستند و در چاپ اول وجود ندارد)

نظر اساتید محترم دانشگاه درباره کتاب

 

دکتر محمد مهدیان‌پور (استاد دانشگاه علم و هنر یزد)

کتاب رله و حفاظت که به روشی کاملا کاربردی توسط آقای مهندس حسینی به رشته تحریر درآمده، کتابی است بسیار عالی برای کسانی که علاقه دارند وارد حوزه رله و حفاظت شوند و در این زمینه به تخصص دست پیدا کنند. این کتاب توسط فردی نوشته شده که سال­های طولانی در زمینه رله و حفاظت در صنعت فعالیت داشته و به همین دلیل کتاب را مطابق با آنچه در صنعت مورد نیاز بوده تهیه کرده است. کتاب رله و حفاظت با ساختاری سازمان‌یافته، قدم به قدم فانکشن های حفاظتی رله زیمنس را با توجه به فرمول‌‌ها و نمودارها بصورت کامل توضیح می‌دهد. من این کتاب را به کلیه دانشجویان و مهندسین برق توصیه می‌کنم و اطمینان دارم مطالب آن برای خوانندگان بسیار کاربردی خواهد بود.

 

داود ابوترابی زارچی (استادیار دانشگاه یزد)

کتاب حاضر نتیجه سال‌ها تجربه و تلاش جناب آقای مهندس حسینی در عرصه صنعت برق می‌باشد که بی دریغ و در کمال دقت در اختیار خوانندگان و علاقه‌مندان به رله و حفاظت قرار گرفته است. برای سالیان سال، فقدان کتاب مناسب با توضیحات کامل و همه‌جانبه به زبان فارسی برای دانشجویان فارغ‌التحصیل از دانشگاه و مهندسین حاضر در صنعت جهت آشنایی با رله‌های زیمنس -که کاربرد وسیعی در تابلوهای برق دارند-  احساس می‌شد که خوشبختانه جناب آقای مهندس حسینی از گروه آموزشی روژبین با دقتی وسواس‌گونه این امر را که عصاره سال‌های متمادی حضور در صنایع برق است میسر نموده‌اند. خواندن این کتاب مفید را به همه علاقه‌مندان به انجام کارهای عملی مبتنی بر علم توصیه می‌کنم.

 

مهندس عبدالرضا بردستانی (استاد دانشگاه عسلویه و کنگان)

اینجانب با توجه به اینکه هم در پالایشگاه مشغول به کار بوده و هم در دانشگاه تدریس می‌نمایم کلیه مطالب ارائه شده توسط آقای مهندس حسینی از گروه آموزشی روژبین را بسیار کاربردی و پرمحتوا می‌دانم. هر چند این مطالب در دانشگاه تدریس نمی‌شود اما کلیه این مطالب از نقشه‌خوانی و حفاظت‌‌ها و آموزش رله‌ها در صنعت بسیار کاربردی و برای کسانی که این آموزش‌‌ها را تهیه نموده‌اند و خودشان در صنعت مشغول بکارند بسیار ملموس خواهد بود. به امید موفقیت جناب مهندس حسینی و گروه روژبین در تمام مراحل زندگی و از همکاران گرامی ‌و استادان دانشگاه تقاضا دارم که این آموزش‌‌ها را یا بصورت پروژه و یا... استفاده نمایند که دانشجویان بعد از فراغت از تحصیل و وقتی وارد بازار کار و صنعت گردیدند برایشان این مطالب مبهم و تازه نباشد. 

 

دکتر محمد صالحی مله (مدرس درس حفاظت سیستم­های قدرت در دانشگاه امام محمد باقر ساری)

بدیهی است که چرخه تولید و صنعت در هر کشور یکی از محرکه ­های اصلی در جهت رسیدن به اهداف توسعه پایدار می­باشد. صنعتِ رو به توسعه نیازمند ملزوماتی است که از جمله­ء موثرترین آن­ها نیروی انسانی خبره و کارآمد می­باشد. یکی از ضعف­های مشهود در آموزش و کسب مهارت نیروی انسانی متخصص در کشور ما، عدم دسترسی به منابع قابل اعتماد و اتکا است. منابعی با زبان فارسی که هم از دیدگاه آکادمیک و تطابق با استانداردها و هم از منظر تجربیات عملیاتی با فضای بازار کار موجود همخوان باشد. امروزه به سبب پراکندگی و عدم ترجمه برخی منابع معتبر و مهارت محوری نبودن آموزش­های دانشگاه، هدررفت نیروی انسانی، اتلاف زمان، و نازایی شیوه ­های آموزشی به منظور تربیت نیروی متخصصِ ماهرِ بیش از پیش محسوس است. به عقیده بنده کتاب حاضر یکی از منابع به روزِ علمی-کاربردی در حوزه صنعت برق و زیر بخش حفاظت سیستم­های قدرت می­باشد، که بر دو اصل ارزشمند پایه گذاری شده است. اولی شالوده، بنیان و به تعبیری ایدئولوژی تالیف حاضر است، که بر مبنای تالیفات شرکت Siemens به عنوان یکی از معتبرترین مجموعه ­های فعال تولیدی و متخصص جهان در این بخش است. دوم، مؤلف توانمند که پس عبور از فیلترهای آموزش عالی و مجموعه ها و پلنت­ های بزرگ صنعتی کشور به مدت بیش از دو دهه، مدتی به امر معلمی و طرح آموزش مشغول بوده است و با روش و منش هر دو گروه علمی و عملیاتی، و نیازمندی­های مهارت­جو و صنعت آشنا و دمخور است. بنابراین، هدف این کتاب را نه تنها انتقال مؤثر دانش، بلکه بازآفرینی درست و ارزشی دانش می­دانم. لذا، تالیف حاضر را به کلیه دانشجویان، فارغ التحصیلان و مهندسان علاقمند به مباحث حفاظت سیستم­های قدرت اکیدا توصیه می­نمایم.

معرفی کتاب رله و حفاظت (رله زیمنس):